
August 11, 2025 | 23:29 Timor Leste
Dili, www.news-viptv.com – Prezidente Repúblika (PR), Jose Ramos-Horta ho Delegasaun hahu Viagem servisu nian ba Melbourne hodi partisipa iha simeira Australia kona-bá Redusaun Emisaun ba dala 12, Segunda (11/08/2025).
Prezensa PR Ramos-Horta iha Melbourne nudár konvidadu nnra iha Simeira Australázia kona-bá Redusaun Emisaun ba dala 12, ne’ebé organiza husi Institutu Merkadu Karbonu (CMI).
Partisipasaun Prezidente nian destaka kompromisu Timor-Leste nian ba asaun globál kona-bá mudansa klimátika, dezenvolvimentu sustentável, no kooperasaun rejionál. Nu’udar nasaun ida ne’ebé vulneravel liu ba mudansa klimátika, Timor-Leste buka atu amplifika nesesidade urjente ba justisa klimátika, finansiamentu ekuitativu, no solusaun kolaborativa hodi mitiga ameasa ambiental sira.
Durante nia vizita, PR Ramos-Horta sei hato’o diskursu prinsipál iha Jantar Gala Simeira nian iha loron 13 Agostu, ne’ebé nia sei destaka Timor-Leste nia vulnerabilidade klimátika, atualiza Kontribuisaun Nasionál Determinada (NDC), no papel kritiku hosi apoiu internasionál hodi hari’i reziliénsia. Prezidente mos sei subliña lideransa Austrália nian iha avansu kooperasaun klimátika rejionál, liu-liu bainhira Austrália prepara atu submete ninia meta Akordu Paris 2035.
“Mudansa klimátika la’ós ameasa ida ne’ebé dook — ida-ne’e krize atuál ida ba Timor-Leste no ita-nia vizinu Pasífiku sira. Iha Simeira ida-ne’e, ha’u sei subliña katak ambisaun globál net-zero tenke inklui justisa, finansiamentu, no apoiu konkretu ba sira ne’ebé kontribui menus ba emisaun maibé sofre todan liu. Austrália nia lideransa importante tebes, no hamutuk, ita tenke asegura katak la iha komunidade ida mak husik hela iha kotuk iha luta ba futuru sustentável,” afirma Prezidente Ramos-Horta.
Iha loron dahuluk iha Melbourne, Prezidente sei kondekora Orden Timor-Leste nian ba distintu individuu no organizasaun sira ne’ebé fó ona kontribuisaun signifikativu ba dezenvolvimentu no esforsu humanitáriu Timor-Leste nian.
Vizita ne’e sei inklui mós performansa kulturál espesiál husi Eskola Koru Boite nian, hodi komemora tinan 50 husi migrasaun Timor-Leste nian ba Australia.
Entertantu, Prezidente Ramos-Horta sei vizita mós Corner Store Café, maior torrefadora Austrália nian ba kafé timoroan nian, hodi destaka importánsia komérsiu sustentável no inisiativa ekonomia lidera husi komunidade.